Radyoterapi Nedir? Kanser Tedavisinde Kullanılan En Etkili Yöntemlerden Biri

Radyoterapi, kanser tedavisinde en sık kullanılan ve en etkili yöntemlerden biridir. Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak tümör hücrelerini yok etmeyi amaçlayan bu tedavi, hem tek başına hem de kemoterapi veya cerrahi operasyonlarla birlikte uygulanabilir. Modern tıp teknikleri sayesinde radyoterapi, artık çok daha kontrollü, hedefe yönelik ve sağlıklı hücrelere daha az zarar verecek şekilde gerçekleştirilmektedir.

Radyoterapi Nasıl Çalışır?

Radyoterapinin temel amacı, kanserli hücrelerin DNA yapısını bozarak çoğalmalarını durdurmaktır. Işınlar yalnızca belirlenen bölgeye yönlendirildiği için, tümörün çevresindeki sağlıklı dokular minimum düzeyde etkilenir. Tedavinin etkisi, kanser türüne, tümörün yerine ve hastanın sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Radyoterapi Türleri

Radyoterapi, farklı hastalara ve farklı tümör yapılarına göre çeşitlere ayrılır:

Dıştan Radyoterapi (External Beam Radiotherapy)

En yaygın kullanılan radyoterapi türüdür. Cihazdan gönderilen ışınlar vücudun dışından tümör bölgesine yönlendirilir. Ağrısız bir işlemdir.

İçten Radyoterapi (Brahiterapi)

Radyoaktif kaynak tümörün içine veya yakınına yerleştirilir. Daha çok prostat, rahim ve serviks kanserlerinde tercih edilir.

Sistemik Radyoterapi

Radyoaktif maddeler ilaç şeklinde damar yoluyla verilir. Tiroit kanserinde kullanılan radyoaktif iyot buna örnektir.

Radyoterapi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Radyoterapi yalnızca kanser tedavisinde değil, bazı iyi huylu tümörlerde de uygulanabilir. En sık kullanıldığı hastalıklar:

• Gırtlak (larinks) kanseri

• Meme kanseri

• Akciğer kanseri

• Beyin tümörleri

• Prostat kanseri

• Rahim ve yumurtalık kanserleri

• Deri kanserleri

• Lenfoma türleri

Her hastalık için ışın dozu ve tedavi süresi farklı planlanır.

Radyoterapi Süreci Nasıl İşler?

Tedavi öncesinde hastaya detaylı bir planlama yapılır. Bu planlama sürecinde tomografi ve MR görüntüleri kullanılır. Radyasyon onkoloğu, fizik mühendisi ve teknikerler birlikte çalışarak ışınların tümöre en doğru şekilde ulaşmasını sağlar.

Tedavinin her seansı genellikle 10–15 dakika sürer. İğne, kesme veya acı yoktur; ışınlar dışarıdan gönderilir.

Radyoterapinin Yan Etkileri

Radyoterapinin yan etkileri tedavi edilen bölgeye göre değişir. En yaygın görülen yan etkiler şunlardır:

• Ciltte kızarıklık ve hassasiyet

• Yorgunluk

• Ağız ve boğaz kuruluğu

• İshal veya mide sorunları (karın bölgesi tedavisinde)

• Saç dökülmesi (sadece ışınlanan bölgede)

Bu yan etkilerin büyük kısmı tedavi bittikten birkaç hafta sonra düzelir.

Radyoterapi Acıtır mı?

Radyoterapi uygulaması sırasında herhangi bir ağrı, yanma veya acı hissedilmez. Hasta sadece cihazdan gelen hafif bir ses duyabilir. İşlem tamamen ağrısızdır.

Radyoterapi Kaç Seans Sürer?

Seans sayısı, hastanın durumuna, tümörün yerine ve büyüklüğüne göre belirlenir. Genel olarak tedavi:

• 2 ile 7 hafta arasında sürebilir,

• Haftada 5 gün uygulanır,

• Toplamda 10–35 seans yapılır.

Radyoterapi Sonrası İyileşme Süreci

Hastalar radyoterapi bittikten sonra genellikle günlük yaşamlarına rahatlıkla devam eder. Doktorun önerdiği şekilde cilt bakımı yapılması, bol sıvı tüketilmesi ve sağlıklı beslenme süreci hızlandırır. Düzenli kontrollerle tedavinin etkisi değerlendirilir.