TAYF NEDİR, NASIL OLUŞUR

Tayf nedir, nasıl oluşur, ışığın kırılması olayının ne olduğu ve nasıl olduğuna beraber bakalım. Bir fizik terimi olan tayf olayı aslında gün içinde sık sık gerçekleşir. Ancak çok karşılaştığımız bu olayı çıplak gözle görmemiz son derece zordur. Tayfı çok kapsamlı bir gök kuşağı gibi düşünebilirsiniz. Aşağı da bahsedeceğimiz dalga boyu aralığı dışında çıplak gözle görülmesi mümkün değildir.

Tayf Nedir

Tayf nedir, yontulmuş bir prizmanın içinden geçen beyaz ışığı oluşturan renklerin kırılmaya uğrayarak yönlerini değiştirmeleri olayı. Ve bunun sonucunda gökkuşağının içinde bulunan basit renklerden oluşan bir ışın şeridi dizisine verilen isimdir. Bu terim bir ışın saçılırken ortaya çıkan dalga boylarının bütününe verilen addır. Mor renk aralarında prizmadan geçerken en çok kırılan renktir. Kırmızı renk ise prizmadan geçerken en az kırılmaya maruz kalan renktir.

Tayf Oluşumu

Tayf oluşumu, aslında her gün her an yaşanan bir olaydır. Uzaydan ışığını bize yollayan yıldızlardan, yağmurdan sonra çıkan gökkuşağına kadar hepsi tayf oluşumudur. Ancak bizim çıplak gözle gördüğümüz bunlarla sınırlıdır. Örnek olarak yıldızlar ve güneşimiz dünyadan gördüğümüz renge sahip değillerdir. Geneli birer ateş topudur fakat ışığın kırıldığı andaki baskın renk durumundan biz yıldızlar beyaz güneşimizi sarı renkte görürüz.

Radyoaktivite (gama ışınları, röntgen, radyo dalgaları) alanında da geçerliliğini korumaktadır. Bahsedilen radyoaktivite elemanları da sıradan beyaz ışığa kıyasla daha geniş bir şerit oluştururlar. Bu bağlamda ışıktaki kırılma astronomik ölçekteki büyük hacimli cisimlerin kütle çekim kuvvetine giren ışığın yolundan saparak yay çizmesine benzer.

Elektromanyetik tayf adı verilen bu dalga, dünyamızda kullanılan sıradan elektrik hatlarının uzun dalgalarından başlar. Uzaydan dünyamıza yansıyan gözle görülmesi mümkün olmayan kısalıktaki bütün dalgaları kapsamaktadır. Aslında yalnızca dalga boyu 380 nm ile 800 nm arasında kalan ışınları görebiliriz. Bunun dışında kalan dalgalar yalnızca laboratuvar ortamında görünür dalgalardır.

Görsel

Görseli incelerken dikkat ederseniz tayf; delikten çıkan beyaz ışık demeti prizmaya giriyor. Sonra uğradığı kırılma ışığın aynadan yansıması şeklinde yol alıyor. Görselde anlatılan prizmaya dışarıdan gelen ışının prizmanın içerisine doğru yansımasıdır. Işın prizmanın dışına çıkarken ise demet bütünlüğü bozulur ve saçılmış farklı renkler açığa çıkar. Görselden anlaşılacağı üzere temel gök kuşağı renklerinin hepsi beyaz ışığın içinde mevcuttur.